Er is harde grond, er is vervuilde bodem, er zijn platgetrapte paden, er zijn terreinen met distels en doorns, maar er is ook vruchtbare grond. Dat is allemaal beeldspraak, want ze stellen allemaal mensen voor. We mogen ze niet verdelen over de landen, het zijn geen geografische grootheden. We mogen niet zeggen: die harde grond zijn de Chinezen, die distels en doorns, dat is Amerika, en de vruchtbare grond, dat zijn wij. Dat is natuurlijk niet de bedoeling van Jezus met zijn parabel. Nee, op de eerste plaats bedoelt hij dat er onder zijn toehoorders harde mensen zijn, oppervlakkige mensen zonder diepgang, mensen die zo in beslag genomen worden door de materiële zorgen van de wereld en de platte genoegens, dat het goede zaad geen kans krijgt. Er is veel verschil in bodemkwaliteit. En gelukkig zijn er ook vruchtbare gronden, dat zijn o.a. de armen van geest, de zachtmoedigen en de vredelievenden.
We moeten ook beseffen dat wijzelf niet uit één grondsoort bestaan, maar uit meerdere. Wij zijn niet alleen maar rotsachtige bodem waar alles wat erop valt meteen weer afketst. Evenmin alleen maar oppervlakkige bodem, zonder diepgang. Ook niet alleen maar bezaaid met onkruid. En ook niet alleen maar zachte, ontvankelijke, vruchtbare grond. Het is goed om jezelf te kennen, waar en wanneer je opvattingen bikkelhard zijn, waar je potdicht zit voor mildere ideeën door een overvloed van genoegens. En waar je openstaat voor wijze woorden van anderen en je eigen ongelijk ridderlijk durft te erkennen.
Maar één ding staat als een paal boven water: het zaad is van voortreffelijke kwaliteit, dat is echt klasse, 100 procent
in orde. Daar is dus niets mis mee.
Maar er gaat veel zaad verloren. Veel van onze eigen woorden vallen niet in goede aarde. Onze waarschuwingen en wijze raad aan onze kinderen worden in de wind geslagen. Onze woorden worden verkeerd begrepen of verkeerd uitgelegd. En leveren geen goede oogst op, maar onkruid en distels en doornen. Zelfs nu, tijdens de coronacrisis worden niet alle voorschriften ter harte genomen en opgevolgd.
Gaat het niet ook zo met Jezus’ Woord, met de Blijde Boodschap van het evangelie? Lukt het ons Jezus’ Woord groeikansen te geven in ons gezin, op ons werk, op school? Als we wereldwijd kijken moeten we dan niet erkennen dat de idealen van Jezus, zoals vrede, gerechtigheid en gelijke behandeling nog lang niet overal verspreid zijn? Dat het ideaal van de armen eerst, de kwetsbaren eerst, de ondergeduwden, die een knie op hun nek krijgen gedrukt, de donkergekleurden die als minderwaardig worden behandeld eerst, nog lang niet overal gerealiseerd is?
Maar wat is de kern van de boodschap van deze zondag. Die is hoopvol. Zoals zo vaak is het verhaal opgebouwd naar een climax. Zeker, er gaat veel zaad verloren, maar dat is niet de hoofdzaak. Het gaat Jezus niet om het verspilde zaad, daar worden geen procenten bij genoemd, het gaat hem om wat in goede aarde wordt gezaaid. Dat zal vruchten dragen, dertig- , zestig- en honderdvoud. Hij weet ook dat het resultaat niet overal en bij iedereen hetzelfde is. Er zijn gradaties en we mogen dus nooit een ander afrekenen op zijn maar dertig procent. Wat je niet hebt kun je niet geven, maar je moet wel geven wat je hebt.
Vandaag krijgen we een hoopvolle boodschap. En ook een die reëel is, want Jezus leert ons ook dat er altijd onvruchtbare plekken zullen zijn, ook in onszelf, en dat er altijd mensen zullen zijn die niet ontvankelijk zijn voor wijze woorden. Als het bijvoorbeeld mijn overtuiging is, die ik verkondig, dat de corona geen straf is van God, zijn er ook sommigen die beweren dat dat wel zo is. Als ik zeg dat de corona het gevolg is van de excessen van het kapitalisme, het consumentisme en de nonchalante omgang met de hygiënische eisen, zullen anderen beweren dat God ons straft voor onze hoogmoed en onze onmatigheid.
Nee, het zou van wijsheid getuigen wanneer wij allen tezamen van de uitbarsting van covid-19 zouden leren dat we soberder moeten leven. God straft niet op die manier. Dat is een al te menselijke mening. Nee, wat het evangelie ons leert is: God staat aan de kant van de slachtoffers. Dat kunnen we zien aan Jezus die het altijd opneemt voor hen die lijden met bemoedigende woorden en met helende daden. AMEN.
Leo Wenneker